ج. مارس 29th, 2024

چگونه بی نظمی را در دانش آموزان از بین ببریم؟| مائده امین الرعایا

کنترل شیطنت دانش آموزان

چگونه بی نظمی را در دانش آموز ها از بین ببریم؟

 در مقالات قبلی، در ارتباط با علل ایجاد بی نظمی در دانش آموز ها صحبت کردیم. در این مقاله قصد داریم در ارتباط با راهکارهای از بین بردن یا کاهش بی نظمی، صحبت کنیم:

راه های از بین بردن یا کاهش عوامل بی نظمی:  

در آموزش و پرورش وظیفه معلمان تنها این نیست که به ایجاد و تقویت رفتار مطلوب اقدام کند بلکـه باید رفتار نامطلوب دانش آموز را کاهش داده  یا از بین ببرند. بـرای از بـین بـردن رفتـار نـا مطلـوب روش های زیر توصیه می شود:

 

  • هماهنگی بین خانه و مدرسه:

برای کاهش عوامل بی نظمی دانش آموزان باید میـان خانـه و مدرسـه همـاهنگی وجـود داشـته باشـد.

  • بهبود شرایط کلاس درس:

برای کاهش عوامل بی نظمی موثر از کلاس باید شرایط فیزیکـی کـلاس را بهتـر کنـیم و روابـط بـین کارکنان و دانش آموزان بهتر شود .

  • تشویق به نظم:

برای کاهش این عوامل در خانواده باید والدین فرزندان خودرا به انضباط تشویق کرده و وظایف شان رادر قبال فرزندان خود به خوبی اجرا کنند

  • خاموشی : 

برای اینکه رفتار نامطلوب دانش آموز ادامه نیابد، میبایست  شرایط طوری فراهم شود که بـرای انجـام دادن آن رفتار نا مطلوب پاداشی دریافت نکند.

  •  اشباع :   

 رفتار نامطلوب شاگرد به مدت طولانی تقویت می شود تا دانش آموز اشـباع شـود و احتمـال تکـرار آن کاهش یابد. یعنی درست برعکس خاموشی و این روش بر خلاف تنبیه عوارض جانبی ندارد .

یک مثال بارز در این زمینه، می توان به تجربه یکی از معلمان دوران دبستان اشاره کرد. هنگامی که در مواجهه با دانش آموزان پرانرژی و شلوغ این کلاس قرار گرفتند، برای کنترل هیجانات یکی از دانش آموزان، اقدام به چشمک زدن کرد. دانش آموز مذکور که هنگام شیطنت، همواره با خشم سایر مربیان مواجه میشد، با مشاهده واکنش معلم مذکور، به طرز شگرفی آرام شد.

  •  تقویت رفتار مغایر :

هنگامی که رفتاری را که مغایر با رفتار نامطلوب است، تقویت می کنیم، با یک اصل روانشناسی مواجه می شویم. که بیان می کند: انسان نمی تواند خود را همزمان روی دو رویداد مخصوصاٌ اگر مغـایر باشـد متمرکـز کنـد.

  •  محروم کردن دانش آموز : 

یعنی دانش آموز به خاطر رفتار نامطلوبی که انجام داده است از دریافت تقویتی محـروم مـی شـود. برای مثال دانش آموز که به کلاس علاقه دارد به خاطر بی نظمی از کلاس اخراج می شود.

  •         جریمه کردن :

 یعنی کم کردن مقداری از عامل تقویت کننده، به دلیل انجام رفتار نامطلوب.

برای مثال کسر چند نمـره به دلیل شیطنت یا بی نظمی

کنترل شیطنت دانش آموزان

  • مشاوره و مذاکره با دانش آموز نامنظم : 

معلم می تواند در برابر دانش آموز نامنظم از شیوه ی صحبت آرام استفاده کند که بر اسـاس شـیوه هـای مشاوره ولفگانگ و گلیکمن میباشد.

در این روش معلم, مشاوره میکند. چون دانش آموز در کـلاس او بی نظمی کرده و معلم می داند در آن هنگام دانش آموز مشغول چـه کـاری اسـت و آن شـرایط را بـه خوبی میشناسد. معلم در مشاوره می تواند از نظرات دانشمندانی چون گلاسـر، ردل  و… اسـتفاده کنـد.

این دانشمندان تأکیدکرده اند که در بازبینی بی انضباطی دانش آمـوز بایـد موقعیـت فعلـی وی در نظـرگرفته شود. در این هنگام معلم نباید از انتقاد زیاد استفاده کند. چون باعث می شود دانـش آمـوز حالـت تدافعی به خود بگیرد و بهانه های بیشتری بتراشد.

معلم باید از طریق مذاکره ای صریح به دانـش آمـوز بفهماند کارش تا چه اندازه زشت بوده است و بازندهی اصلی نیز خود دانش آموز است و اگر ایـن رفتـار نامطلوب راترك کند سود زیادی خواهد کرد.

برای این کـار معلـم بایـد از “بـاب  پرسـش” طبـق نظـر گلاسر وارد شود برای مثال: از شاگرد می پرسد: “چرابه این کار (بی نظمی) مشغول شـدی”  و بـه بهانـه تراشی های وی توجه چندانی نمی کند.

در واقع معلم اعتقاد خودش را که “هر رفتار، هر قدر هم غیـر قابـل قبول و نامطلوب باشد، هدف دار است” اعلام می کند. این همان نکته ای اسـت کـه گلاسـر بـه آن تأکیـد دارد.

  •     اصل تقویت منفی :

 برای اینکه دانش آموز را از انجام رفتار نامطلوبی باز داریم، باید ترتیبی بدهیم کـه هرزمـان رفتـار او درجهت مطلوب تغییر کرد، به موقعیتی که برای او ناخوشایند بوده است، پایان می دهـیم. هنگامی که این روش را به کار می گیریم، می بایستی شرایط به گونه ای باشد که پایان دادن به موقعیت نامطلوب، به آسانی امکان داشته باشد. زیرا در غیر این صورت دانش آموز فایـده ای در تغییـردادن رفتار خود نمی بیند  

  •  تنبیه دانش آموز :

 یعنی اضافه کردن یک محرك بیزار کننده به محیط پس از انجام رفتـار نـامطلوب ایـن روش معـایبی دارد : 

  • باعث نابودی رفتار نمی شود و فقط آن را وا پس می زند.
  • سبب ترس یا نگرانی شدید می شود

از توجه دانش آموزان به فرد تنبیه گر کاسته می شود و به دسـتورهای او عمـل نمـی کنـد.

  • نویسنده: مائده امین الرعایا

  • برگرفته از کتاب: اختلال رفتاری | نیما نیک نژاد

Related Post

دیدگاهتان را بنویسید