علم روانشناسی اجتماعی چیست؟ چرا ما انسان ها اجتماعی هستیم؟
اگر برای شما هم پیش آمده که علم روانشناسی اجتماعی اگر برای شما این مساله بر همه ما آشکار است که انسان موجودی اجتماعی است. همچنین بخش اعظم رفتارهای او تحت تأثیر عوامل اجتماعی و حضور دیگران است. بنابراین بسیار طبیعی است که رفتار انسان از دیگران اثر بپذیرد و انسان ها حتی در تنهایی تحت تاثیر دیگران رفتار کنند.
به عنوان مثال: همه ما، در تنهایی خود به احتمال قوی از بشقاب و قاشق استفاده خواهیم کرد.
روانشناسی اجتماعی چیست:
روانشناسی اجتماعی، اثرات حضور دیگران بر فرد را مورد بررسی قرار می دهد. یا به عبارت دیگر رفتار فرد را تحت تاثیر گروه مورد بررسی قرار می دهد.
یکی از روانشناسان اجتماعی مطرح، اتوکلاین برگ بود. وی معتقد بود: روانشناسی اجتماعی به مطالعه رفتار فرد در وصف (شرایط) عمومی می‌پردازد. ذکر این نکته ضروری است که برخی عادات رفتاری ما تحت تأثیر فرهنگ و عوامل اجتماعی شکل گرفتند و در واقع جزئی از وجود ما شدند. به عنوان مثال: تا به حال به زبان مثل از تعجب دهانش باز مانده را شنیده‌اید. مطمئناً این ضرب المثل جزئی از عادات رفتاری ما ایرانیان شده است در حالی که در سایر کشورها همچون چین هنگام روبرو شدن با صحنه‌ای تعجب‌آور زبان خود را بیرون می آورند.
تفاوت روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی چیست:
یک نکته بسیار اساسی در این زمینه مشخص کردن تفاوت روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی است. جامعه شناسی همانطور که از نامش پیداست به بررسی گروه ها می پردازد.
ولی روانشناسی اجتماعی به صورت جزء به کل عمل کرده و به نقش افراد در بین گروه ها می پردازد. اما گروه ها از افراد تشکیل شده اند و همین امر، تشخیص مرز روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی را با دشواری روبرو می‌کند.
تفاوت روانشناسی اجتماعی و روانشناسی عمومی چیست؟
و اما تفاوت روانشناسی اجتماعی و روانشناسی عمومی نیز بسیار مشهود نیست. زیرا کمتر رفتاری را می توان نام برد که اجتماعی نباشد و رفتارهای به ظاهر فردگرایانه هم ریشه هایی از اجتماع را در خود دارند.
تاریخچه علم روانشناسی اجتماعی:
در این قسمت به تاریخچه علم روانشناسی اجتماعی می‌پردازیم. سرچشمه شکل‌گیری روانشناسی اجتماعی، همچون بیشتر علوم، افلاطون و ارسطو بودند.
کتاب جمهوریت افلاطون گام نوینی در جهت گیری علم روانشناسی اجتماعی بود.
افلاطون با ترسیم نوعی طبقه اجتماعی برای مردم جامعه و تقسیم آنها به طلا و نقره به صورت غیرمستقیم سبک رفتاری خاصی را در تعاملات اجتماعی افراد ایجاد کرد.
اما ارسطو که انسان را حیوان اجتماعی نامید و به صراحت به مبحث روانشناسی اجتماعی اشاره مستقیم کرد.
توماس هابز نیز از فیلسوفان بود که در کتاب لویاتان، (غول دریایی) به مبحث روانشناسی اجتماعی اشاره کرد. ذکر این نکته جالب است که توماس هابز نظریه کامل متضاد با ژان ژاک روسو را ارائه داد.
هابز معتقد بود انسان موجودی موزی منش و حقیر است. در حالی که ژان ژاک روسو معتقد بود آدمی طبیعتاً پاک و خوب است و در واقع راهنمایی و ارشاد جامعه باعث شده انسان از طبیعت خود دور شود.
تمام این نظریه های ذکر شده زمینه‌ای برای شکل‌گیری روانشناسی اجتماعی بود اما آغاز روانشناسی اجتماعی به صورت علمی در سال ۱۸۹۷ بود که مدیون آزمایش‌های علمی نورمن تریپلت مبنی بر رقابتی بودن انسانها بود.
تریپلت دریافت انسانها در حالت رقابت جویی بهتر از اوقات تنهایی یک کار را انجام می‌دهند.
همچنین بعدها این نظریه گسترش یافت و زمینه تالیف کتاب های زیر را فراهم کرد که تأثیر بسزایی در گسترش روانشناسی اجتماعی در عصر حاضر داشتند:
- “روانشناسی اجتماعی”، تالیف ادوارد راس
- “مقدمه ای بر روانشناسی اجتماعی”، تالیف ویلیام مک دوگان
وضعیت علم روانشناسی اجتماعی در عصر حاضر:
به عنوان نکته آخر به وضعیت روانشناسی اجتماعی در عصر حاضر از نظر اتوکلاین برگ می‌پردازیم:
- روانشناسی اجتماعی علمی تجربی است و در آن از روش تجربی و آزمایش بهره برده می شود
- روانشناسی اجتماعی علمی تطبیقی بوده یعنی از نتایج به دست آمده از علومی همچون جامعه‌شناسی مردم‌شناسی و غیره استفاده کرده و از سوی دیگر نتایج به دست آمده از روانشناسی اجتماعی در شاخه‌های دیگر علمی مورد استفاده قرار می گیرد
- روانشناسی اجتماعی علمی کاربردی بوده و همانطور که از نامش پیداست از اصول و نتایج به دست آمده از آن در زمینه های متفاوت همچون سیاسی آموزشی و استفاده می شود.
لازم به ذکر است که روانشناسی اجتماعی را علم مطالعه رفتار افراد در وضعیت گروهی تعریف کرده ایم. بنابراین مبرهن است که در تحقیقات مرتبط با روانشناسی اجتماعی باید از روش‌های علمی بهره ببریم که شما عزیزان می توانید از مقالات قبلی در این زمینه بهره ببرید.
سلام.
بسیار عالی و آموزنده بود
تشکر از مطالب مفیدتون
ممنون از نگاه پرمهر شما